Sciences | ARTE

Wissenschaft | ARTE

Ciencias | ARTE

Nauka | ARTE

Scienze | ARTE

Gwiazdy, galaktyki, pulsary, gromady galaktyk – wszystko to, co widać na nocnym niebie i przez teleskopy to tylko niewielka część zawartości Wszechświata. Poza nią istnieje coś, co nadaje kosmosowi strukturę w ogromnych skalach. To ciemna materia, o której nie wiemy prawie nic. Jedynie, że oddziałuje grawitacyjnie z materią widzialną. Naukowcy od lat szukają ciemnej materii, by lepiej zrozumieć nasz świat.

Co spaja wszechświat?

Fizycy od lat głowią się nad tym fundamentalnym pytaniem.

42 - Odpowiedź na prawie wszystko

Top teaser

Kolekcje

Nie przegap!

Sępy potrafią dostrzec zwłoki antylopy z wysokości pięciu kilometrów. Z kolei foki umieją nurkować w bardzo głębokiej wodzie, także pod lodem. Mówi się też, że wiele zwierząt ma tajemniczy szósty zmysł: potrafią przeczuć nadchodzące katastrofy naturalne, takie jak tsunami. Czego moglibyśmy nauczyć się od zwierząt? Film z lektorem. 

Czy zwierzęta są mądrzejsze od nas?

Czego moglibyśmy nauczyć się od zwierząt (gdybyśmy chcieli)?

42 - odpowiedź na prawie wszystko

Masz wrażenie jakby ktoś wyciągnął wtyczkę. Światła gasną, karuzela zwalnia, muzyka cichnie. Upadasz. Nic nie możesz z tym zrobić. Zaczynać czuć się chory.a. I trwa to lata. Nie masz energii na nic.
Miliony ludzi cierpią na syndrom chronicznego zmęczenia (ME/CFS): skrajne i uporczywe wyczerpanie, na które nie ma lekarstwa. Na podstawie zeznań pacjentów i badaczy ten dokument zagłębia się w postawione do tej pory hipotezy dotyczące przyczyn tej choroby.

ME/CFS - Niezrozumiana choroba

Masz wrażenie jakby ktoś wyciągnął wtyczkę. Światła gasną, karuzela zwalnia, muzyka cichnie. 

Zespół chronicznego zmęczenia

Zdolność do dostosowywania się człowieka do zmieniających się warunków, regeneracji po doświadczeniu traumatycznego wydarzenia ma swoją nazwę: rezyliencja. Jednak nie jest to wrodzony dar, ale zdolność, którą nabywa się i którą z czasem można „wytrenować”. Dzięki wyznaniom Grégoire'a, który przeżył atak terrorystyczny, oraz Marie Dasylvy, ofiary rasizmu i dyskryminacji, „Psycho” rzuca światło na dynamiczny wewnętrzny proces, który zaczyna się od przeżywanych dramatów i związanych z nimi emocji.

Psycho

„Psycho” rzuca światło na dynamiczny wewnętrzny proces, który zaczyna się od przeżywanych dramatów i związanych z nimi emocji.

Rezyliencja

Wiele europejskich narodów szczyci się swoim starożytnym pochodzeniem - Francuzi swoich przodków widzą w Celtach, Niemcy w Pragermanach - i twierdzi, że są "tu" od zawsze. Czy to jednak prawda? Najnowsze osiągnięcia archeogenetyki wyraźnie pokazują, że wszyscy jesteśmy migrantami.

Kim byli nasi prawdziwi przodkowie?

Dzięki osiągnięciom archeogenetyki możemy prześledzić dzieje ludzkości aż do epoki kamienia.

Lęk jest emocją uniwersalną i nieodzowną, ale co zrobić, gdy przejmuje nad nami kontrolę, gdy nas paraliżuje? Jens opowiada o paraliżujących atakach paniki, z którymi zmaga się od lat, z kochającym wsparciem swojego partnera. W Marsylii spotykamy Rémy'ego, terapeutę, który stosuje hipnozę do leczenia pacjentów ze skłonnością do fobii lub ataków lęku.

Lęk jest emocją uniwersalną i nieodzowną, ale co zrobić, gdy przejmuje nad nami kontrolę?

Lęk

Znajdź przyjemność; zrozum swoje ciało; zaakceptuj swoje fantazje; uwolnij się od poczucia winy i poczuj wolność mimo ograniczeń narzucanych przez społeczeństwo. Badamy pożądanie w jego najbardziej intymny i nieskrępowany sposób.

Badamy pożądanie w jego najbardziej intymny i nieskrępowany sposób.

Pożądanie

Czy przemoc jest wpisana w ludzką naturę? Jak zmieniało się jej postrzeganie na przestrzeni wieków? Czy za bycie przemocowcem odpowiadają geny czy środowisko? Czy naprawdę żyjemy w najbezpieczniejszym okresie w historii ludzkości? I przede wszystkim, czy społeczeństwo bez przemocy jest możliwe?

Czy świat bez przemocy jest możliwy?

Według naukowców zyjemy w najbardziej bezpiecznych czasach. Czy to jednak prawda?

Latanie w kosmos nigdy nie było tak tanie, a prawo dotyczące zachowania w przestrzeni pozaziemskiej pozostaje niejasne. To ułatwia eksploatację bezcennych zasobów kosmicznych. Wiele krajów, miliarderów i wielkich firm stanęło do wyścigu. To, co robią budzi poważne wątpliwości.

O kilku takich, co ukradli kosmos

Latanie w kosmos nigdy nie było tak tanie, a prawo dotyczące zachowania w przestrzeni pozaziemskiej pozostaje niejasne.

Choć bardzo powoli, kontynenty nieustannie się poruszają. To oznacza, że z biegiem czasu Ziemia nadal ewoluuje. Naukowcy i naukowczynie stworzyli teorię, że w pewnym momencie te zmiany tektoniczne doprowadzą do utworzenia superkontynentu, Amazji.

Czy będziemy mieszkać w Amazji?

Czy zmiany tektoniczne doprowadzą do utworzenia superkontynentu, Amazji?

Cukier nie cieszy się dobrą sławą – od dawna wiemy, że w nadmiarze powoduje otyłość i cukrzycę. Ale jeszcze 40 lat temu uważano go za zupełnie zdrowy środek tłumiący apetyt. A jak cukier działa na mózg? 

Czy cukier nas ogłupia?

42- Odpowiedź na prawie wszystko

Błogosławieństwo i przekleństwo: rolnictwo karmi planetę, ale przyczynia się też do jej zniszczenia. Eksploatacja ziemi do celów rolniczych radykalnie zmieniła nasz świat i nasz sposób życia. Czy żywność stworzona przy pomocy biotechnologii może oznaczać koniec tradycyjnego rolnictwa?

Czy da się żyć bez rolnictwa?

Czy żywność stworzona dzięki biotechnologii może oznaczać koniec tradycyjnego rolnictwa?

Byłby to wielki moment fizyki: formuła świata, teoria wszystkiego...Największe umysły naszych czasów chciały złamać formułę świata, w tym Heisenberg, Einstein i Hawking. Wszystkie zawiodły. Czy jest jeszcze nadzieja, że znajdziemy teorię wszystkiego?

W poszukiwaniu Teorii Wszystkiego

Czy jest jeszcze nadzieja, że znajdziemy teorię wszystkiego?

To brzmi jak paradoks, ale im więcej ulew, tym więcej powodzi i pustynnienia. Woda spływa i wypłukuje z gleby cenne składniki. Problem ten dotyczy już ⅔ powierzchni Hiszpanii i rozprzestrzenia się na północ Europy. W tym odcinku odwiedzamy Johannę, która w Brandenburgii promuje rolnictwo na małą skalę, a także z Reme z Andaluzji, która w walce z pustynnieniem odkurza metody z dawnych czasów.

Walka z pustynnieniem

Im więcej ulew, tym więcej powodzi i pustynnienia. Spotykamy się z ludźmi, którzy temu przeciwdziałają.

Życiodajna gleba

Czy modyfikacja ludzkiego kodu genetycznego jest bezpieczna? Nauka poczyniła tu znaczne postępy, takie jak sekwencjonowanie ludzkiego DNA, a to z kolei umożliwiło leczenie wielu chorób. Jednak wiele osób boi się, że te innowacje mogą wymknąć się spod kontroli.

Modyfikacja kodu genetycznego

Czy modyfikacja ludzkiego kodu genetycznego jest bezpieczna?

Niewygodne pytania

1 lipca 2023 r. sonda Euclid została wystrzelona w nieskończoną przestrzeń wszechświata. Jej misją, której towarzyszy 2000 naukowców z całego świata, jest rozwikłanie tajemnic ciemnej materii i ciemnej energii, które stanowią 95 procent wszechświata. Euclid zeskanuje dwa miliardy galaktyk za pomocą ultraprecyzyjnych kamer i stworzy mapę 3D. Mamy nadzieję, że dostarczy to wglądu w historię wszechświata, który może obalić ogólną teorię względności Einsteina...

Ciemna materia i ciemna energia

Sonda Euclid ma rozwikłać dwie tajemnice wszechświata: Czym dokładnie jest ciemna materia i ciemna energia?

Misja Euclid

Seks i seksualność stały się częścią codzienności. Mamy coraz więcej możliwości na poznawanie nowych partnerów, a seksbiznes cały czas zwiększa swoją wartość. Dlaczego jednak uprawiamy mniej seksu niż jeszcze kilkadziesiąt lat temu?

Dlaczego uprawiamy mniej seksu?

Seks i seksualność otacza nas ze wszystkich stron, a jednak uprawiamy mniej seksu niż wcześniej. Dlaczego?

Spotkania ze znajomymi przez Zoom, gry na Steam, webinary. Mimo pandemii nadal mamy kontakt z ludźmi, a jednak nigdy nie czuliśmy się tak samotni. Pandemia boleśnie przypomniała nam, że kontakt fizyczny nie jest luksusem, ale podstawową potrzebą człowieka.

Potrzeba bliskości

Pandemia boleśnie przypomniała nam, że kontakt fizyczny nie jest luksusem, ale podstawową potrzebą człowieka.

PsychoBugs

Co się stanie, gdy nadejdzie kres z wszechświata? Jednym ze scenariuszy jest „Wielkie zamarznięcie”, czyli ciągła ekspansja połączona z powolnym ochładzaniem, podczas którego cała materia ostatecznie się rozpadnie. Ale to tylko jedna z opcji.

Co jest na końcu?

Co się stanie, gdy nadejdzie kres z wszechświata?

Bioróżnorodność jest nie tylko niezbędna dla zachowania równowagi w środowisku, lecz także dopieszcza nasze kubki smakowe. W Alzacji odwiedzamy winiarza, który w celu podtrzymywania bioróżnorodności i unikania pestycydów miesza kilka odmian winorośli na jednej działce. Na południu Włoch spotykamy się z Mario, który dba o równowagę w swoim gospodarstwie polegając na koegzystencji roślin i zwierząt.

Smak bioróżnorodności

Bioróżnorodność jest niezbędna dla zachowania równowagi w środowisku i dopieszcza nasze kubki smakowe.

Najpopularniejsze:

Więcej

Natura i środowisko

Baner

Choć dla większości z nas Covid 19 jest już tylko odległym koszmarem, miliony ludzi na całym świecie nadal boryka się ze skutkami pandemii. Według Światowej Organizacji Zdrowia przewlekły covid dotknął aż 36 milionów Europejczyków.

Przewlekły covid dotknął aż 36 milionów Europejczyków. Z jakimi problemami sią borykają?

Re: Cypr: przewlekły covid

Indie są dziś drugim największym producentem leków na świecie. Strategicznym miastem dla rozwoju tego biznesu jest 8-milionowy Hyderabad, gdzie swoje fabryki mają największe światowe koncerny lekowe. Jednak mieszkańcy i mieszkanki miasta ponoszą gorzkie konsekwencje tego farmaceutycznego boomu. Dokument z lektorem.

Indie są dziś drugim największym producentem leków na świecie. Jednak konsekwencje tego boomu są bardzo gorzkie.

Indie: największa apteka na świecie

Ludzie z Korei są zdrowi. Jedzą dobrze i niskokalorycznie, są w formie. Do tego w medycynie chętnie stosuje się nowe technologie, które przyczyniają się do ogólnej poprawy zdrowia. Ale to jeszcze nie tłumaczy, dlaczego w Korei Południowej jest najmniej chorób zakaźnych na świecie. I dlaczego kraj tak dobrze poradził sobie z Covidem.

Ludzie z Korei są zdrowi. Jedzą dobrze i są w formie. Ale dlaczego jest tam najmniej chorób zakaźnych na świecie?

Korea Południowa: obsesja na punkcie zdrowia

Prawie siedem milionów Europejczyków i Europejek cierpi na chorobę Alzheimera. W 2020 r. we francuskim Landes otwarto pierwszą „wioskę Alzheimera”. W projekcie stworzono prawdziwą małą miejscowość z domami, sklepami i biblioteką. Życie w normalnych warunkach, a nie w szpitalu, ma zachęcić pacjentów i pacjentki do większej autonomii. Reportaż.

Obiecujący eksperyment

Życie w normalnych warunkach, a nie w szpitalu, ma zachęcić pacjentów i pacjentki do większej autonomii.

Wioska Alzheimera

Wydaje się, że kognitywistyka zdetronizowała dziś psychoanalizę. Czy jednak te dwie dziedziny wykluczają się nawzajem? Co z psychoanalitycznym konceptem nieświadomości? Pytamy o to dwie specjalistki.

Spojrzenie ekspertów

Wydaje się, że kognitywistyka zdetronizowała psychoanalizę. Czy jednak te dwie dziedziny wykluczają się nawzajem?

Neuronauka: co z nieświadomością?

Korekta nosa czy powiększenia piersi jako prezent na osiemnastkę? W erze Kardashianek i Instagrama taki pomysł dziwi coraz mniej osób. Jak to działa? Dlaczego ciała sfabrykowane przez chirurgów cieszą się taką popularnością? To pytanie postanowiliśmy zadać filozofom.

Korekta nosa czy powiększenia piersi jako prezent na osiemnastkę?

Obsesja chirurgii plastycznej

Medycyna i zdrowie

W przypadku wielu tematów szybko staje się jasne, że nie zawsze istnieje tylko jedna racja, często współistnieć może wiele różnych stanowisk. Profesor psychologii Bertolt Meyer angażuje się w dyskurs z ludźmi z różnych dyscyplin naukowych i różnych środowisk pokazując, że ludzie nie zawsze muszą się ze sobą zgadzać!

Wiele opinii nie jest jednoznacznie dobrych lub złych. Zależy to od perspektywy naukowej

Igrzyska olimpijskie z punktu widzenia fizyki. Skok o tyczce, sprint, trampolina – czy wiecie, że w większości dyscyplin olimpijskich margines błędu wynosi kilka ułamków sekundy lub kilka milimetrów? Oprócz intensywnego treningu, dla każdego sportowcy ważna jest znajomość praw fizyki, które rządzą sportem.

Igrzyska olimpijskie z punktu widzenia fizyki. 

Kultura Fizyczna

Coraz powszechniej wykorzystywana przez Chiny technologia 5G . Czy to kolejna rewolucja? Jakie zagrożenia niesie za sobą 5G i czy jest szkodliwe dla zdrowia?

Na rewersie mapy

Czy 5G to kolejna rewolucja technologiczna? A może kolejna walka o wpływy? 

5G: Nowa zimna wojna?

Na XXI-wiecznych polach bitwy widać coraz mniej żołnierzy, a coraz więcej dronów i robotów. Przyglądamy się przeszłym i dzisiejszym konfliktom, by przeanalizować ten trend. Zaczynamy od mapy konfliktów na świecie, a następnie zestawiamy technologie, które zostały w nich wykorzystane. Czy w przyszłości czekają nas wojny prowadzone wyłącznie przez roboty?

Czy w przyszłości czekają nas wojny prowadzone wyłącznie przez roboty?

Wojna XXI wieku: roboty i ludzie

Technologie i innowacje

Nasza planeta została wytrącona z równowagi. Doświadczamy susz, wymierania gatunków i zanieczyszczenia toksycznymi odpadami. Jednak pomoc może przyjść z nieoczekiwanego źródła. Czy uratują nas algi? W ostatnich latach naukowcy wykazali, że zapewniają one redukcję emisji dwutlenku węgla. Mało tego – mogą również służyć jako alternatywne źródło energii. A to tylko początek listy ich zalet.

Czy algi uratują planetę?

Redukują emisje dwutlenku węgla i mogą służyć jako alternatywne źródło energii. A to tylko początek listy ich zalet.

Najpotężniejszą bronią przeciwko pandemii Covid-19 okazała się mało znane ogółowi społeczeństwa mRNA, które jednak od ponad dwudziestu lat znajduje się pod lupą profesjonalistów. Jej pionierzy początkowo dążyli do znalezienia szczepionki przeciwnowotworowej; czy po sukcesie walki z koronawirusem będziemy mogli wreszcie pozbyć się też raka?

Czy mRNA ochroni nas przed rakiem?

Czy dzięki mRNA pokonamy starego wroga ludzkości, raka?

Pasożyty mają bardzo złą reputację: mogą sprawiać nam ból i powodować choroby, a nawet śmierć. Od wieków poszukujemy rozwiązań – w większości higienicznych – by uchronić się przed tymi niezauważalnymi wrogami. A gdyby tak nie byli wrogami, ale… członkami naszej rodziny, krewnymi, których nie wybraliśmy, ale bez których nie bylibyśmy tym, kim jesteśmy?

Pasożyty: po co one są?

Co druga żywa istota na ziemi to... pasożyt. Więc może pasożyty jednak na coś się przydają…?

Bądźmy szczerzy: większość z nas marzy o wielkiej kasie. Prawda jest taka, że wszyscy mieliśmy szansę zostać milionerami. Ci, którzy zdążyli na czas, dzisiaj są bogaci. W 2011 roku jeden bitcoin kosztował jedno euro. Dziesięć lat później kosztuje 50 000 euro. Od 2019 roku jego wartość wzrosła dziesięciokrotnie. Im więcej jest wart, tym bardziej ludzie boją się przegapić szansę. Od czasu ataku na Ukrainę koryptowaluty są szczególnie pożądane przez wielu bogatych Rosjan: podczas gdy ekonomiści ostrzegają przed niebezpieczną bańką, fani Bitcoina mówią o rewolucji w naszym systemie monetarnym. Rewolucyjna waluta przyszłości czy tylko kolejna bańka? I jakim sposobem w ogóle kryptowaluty zyskują na wartości?

Czy kryptowaluty to przyszłość?

Niezwykle popularne wśród bogatych Rosjan od czasu ataku na Ukrainę: kryptowaluty.

Zmiany klimatu zwiekszają nieprzewidywalność pogody. Zwiększa sie częstotliwość ulewnych deszczy, niszczycielskich gradobić czy potężnych burz. Zjawiska kojarzone z innym strefami klimatycznymi, jak trąby powietrzne pojawiają się na umierkowanych szerokościach. Wystarczy kilka minut gradobicia, by zniszczyć zbiory lub kilka godzin deszczu, by rzeka wystąpiła z brzegów. Jakie są przyczyny tych zjawisk i co możemy zrobić, żeby je lepiej przewidywać?

Burze, ulewne deszcze, niszczycielski grad

Gradobicia, burze, porywiste wiatry i ulewy zdarzają się coraz częściej. Dlaczego?

Ekstremalna pogoda

Narkotyki są demonizowane ze względu na wysoki potencjał uzależnieniowy niektórych z nich. Ale narkotyk narkotykowi nierówny. Psychodeliki, na przykład, od dawna są obiektem zainteresowania naukowców. Twierdzą oni, że przy pomocy ecstasy, LSD, czy innych halucynogenów można wyleczyć się z traum i lepiej zrozumieć siebie. Czy jednak mamy na to odwagę?

Czy będziemy brać więcej narkotyków?

Terapia halucynogenami - czy jesteśmy na to gotowi?

Potrafimy tańczyć, chodzić, wspinać się - nasze ciało to efekt wielowiekowej ewolucji. Ale co się z nami stanie, gdy całkowicie zmienią się warunki życia, do których jesteśmy przyzwyczajeni? Gdy, na przykład, zamieszkamy gdzieś indziej niż na Ziemi?

Życie na Marsie: czy jesteśmy gotowi?

Co się z nami stanie, gdy zmienią się nasze warunki życia? Gdy, na przykład, zamieszkamy gdzieś indziej niż na Ziemi?

Czy kosmici rozmawiają o pogodzie? Z pewnością, bo w kosmosie dużo się dzieje! Są tam tornada i burze słoneczne, a gdy się rozszaleją, zagrażają również mieszkańcom i mieszkankom Ziemi. To dlatego kosmicznej pogodzie poświęca się tak dużo badań naukowych. Opowiadamy Wam o najciekawszych. 

Pogoda w kosmosie: jest się czego bać?

Czy kosmici rozmawiają o pogodzie? Z pewnością, bo w kosmosie dużo się dzieje!

Niewiele osób o tym wie, ale wierzchnia warstwa gleby to surowiec nieodnawialny. We Francji odwiedzamy Benoîta, który wykorzystuje odpady, aby tchnąć nowe życie w jałowe gleby Périgord. Uprawa bez niszczenia wierzchniej warstwy gleby to jego motto. W Masywie Centralnym spotykamy się z Sarą, francuską pionierką uprawy bez orki. 

Cenna powierzchnia

We Francji odwiedzamy rolników, którzy nie niszczą cennej wierzchniej warstwy gleby.

Na ile bydło jest faktycznie szkodliwe dla powietrza, wody i gleby? Elisabeth z Dolnej Saksonii uważa swoje krowy za prawdziwe ratowniczki klimatu. Natomiast w Anglii Mark przeprowadza eksperyment, by sprawdzić, czy jego owce wpuszczone na pole pszenicy zwiększą jego zyski.

Gleba a bydło

Na ile bydło jest faktycznie szkodliwe dla powietrza, wody i gleby?

Obok oceanów gleba jest największym magazynem węgla na świecie, a więc naszym sprzymierzeńcem w walce z kryzysem klimatycznym. Ale o tym, czy węgiel trafi do gleby, czy do powietrza decyduje rolnictwo. W tym odcinku zobaczymy, jak mogłoby wyglądać rolnictwo węglowe.

Rolnictwo węglowe

Obok oceanów gleba jest największym magazynem węgla na świecie, a więc naszym sprzymierzeńcem w walce z ociepleniem.

Od siebie samych nie uciekniemy, więc może warto siebie polubić? Ale na ile możemy sobie ufać? W końcu nasze postrzeganie świata pełne jest zinternalizowanych wzorców społecznych i kulturowych. Intuicja nie jest nieomylna, a wspomnienia zmieniają się w naszych umysłach wraz z upływem czasu. Zapraszamy Was do eksperymentu.

Na ile możemy sobie ufać?

Na ile możemy sobie ufać? Nasze postrzeganie świata pełne jest zinternalizowanych wzorców społecznych i kulturowych.

Słowo “wzrost” nauczyliśmy się postrzegać wyłącznie pozytywnie. Zwłaszcza, gdy dotyczy gospodarki. Czas spojrzeć z innej strony: uwięzieni w przymusie wzrostu nadmiernie konsumujemy i niszczymy Ziemię, która jest jedyną zamieszkiwalną dla nas planetą. Czy powinniśmy zatem spowolnić gospodarkę? W jaki sposób? 

Czy wzrost gospodarczy nadal ma sens?

Uwięzieni w przymusie wzrostu nadmiernie konsumujemy i niszczymy Ziemię. Czy powinniśmy zatem spowolnić gospodarkę?